OCENA FORM
W większości opracowań sporo miejsca w tej części zajmuje ocena różnych form kooperacji związków zawodowych z pracodawcami w sferze stosunków produkcji oraz zarządzania środkami produkcji.W poszczególnych przypadkach zostały także przedstawione formy i sposoby wpływania związków zawodowych na politykę społeczną i ekonomiczną współczesnego państwa kapitalistycznego. Pod tym względem opracowanie poświęcone ruchowi związkowemu w Stanach Zjednoczonych zostało dodatkowo wzbogacone artykułem na temat roli amerykańskich związków zawodowych w polityce zagranicznej USA.W rezultacie zarysowany w tej książce obraz ruchu związkowego w kilku czołowych państwach kapitalistycznych nie pretenduje do jego globalnej oceny, stanowi jedynie przyczynek mający ułatwić Czytelnikowi zorientowanie się w stadium rozwoju ruchu związkowego w systemie kapitalistycznym, jego strukturach oraz przemianach i orientacjach ideologicznych, społecznych, politycznych, jakim on podlega, a także w jego realnych możliwościach efektywnej rewindykacji na rzecz pracowników.